Dziś, 21 sierpnia, weszła w życie nowelizacja ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, będąca częścią wielkiej zmiany procedury cywilnej, która co do zasady wejdzie w życie w dniu 7 listopada 2019 r. W uzasadnieniu projektu ustawy wskazano, że celem zmian jest urealnienie niezmienianych od 12 lat opłat sądowych, tj. dostosowanie wysokości opłat sądowych do aktualnej siły nabywczej i wartości pieniądza oraz aktualnego poziomu cen dóbr i usług. Efektem jest generalne podwyższenie opłat sądowych. W niniejszym poście przedstawiam, jakie zmiany zaszły w opłatach sądowych, mając w szczególności na względzie prowadzenie spraw z zakresu prawa nieruchomości.

Zmiany w ogólnych opłatach stałych

Dotychczasowe przepisy stanowiły, że opłata od pozwu, apelacji czy skargi kasacyjnej w sprawach o prawa majątkowe (na przykład o zapłatę wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości) wynosiła 5% wartości przedmiotu sporu (zaskarżenia), nie mogła być niższa niż 30 zł i wyższa niż 100.000 zł.

Na skutek nowelizacji, w sprawach o wartości poniżej 20.000 zł, wyłączono zasadę obliczania opłaty sądowej w wysokości 5% wartości przedmiotu sporu (zaskarżenia) i wprowadzono następujące stałe opłaty w poszczególnych przedziałach kwotowych:

  • do 500 złotych – w kwocie 30 złotych;
  • ponad 500 złotych do 1500 złotych – w kwocie 100 złotych;
  • ponad 1500 złotych do 4000 złotych – w kwocie 200 złotych;
  • ponad 4000 złotych do 7500 złotych – w kwocie 400 złotych;
  • ponad 7500 złotych do 10 000 złotych – w kwocie 500 złotych;
  • ponad 10 000 złotych do 15 000 złotych – w kwocie 750 złotych;
  • ponad 15 000 złotych do 20 000 złotych – w kwocie 1000 złotych.

Natomiast w sprawach o prawa majątkowe przy wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia ponad 20.000 zł pobiera się od pisma opłatę stosunkową wynoszącą 5% tej wartości, nie więcej jednak niż 200.000 złotych. Opłata maksymalna została więc podwojona (art. 13 ust. 1 i 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych).

Opłaty z zakresu prawa rzeczowego i spadkowego

Wchodząca dziś w życie nowelizacja wprowadziła również zmianę ogólnej opłaty od wniosku wszczynającego postępowanie nieprocesowe, przykładowo od wniosku o ustanowienie służebności drogi koniecznej. Opłata taka wynosi obecnie 100 zł (w miejsce dotychczasowych 40 zł).

Założenie księgi wieczystej, połączenie nieruchomości w jednej księdze, odłączenie nieruchomości lub jej części, sprostowanie działu I-O księgi wieczystej czy wpis ostrzeżenia będzie teraz kosztował 100 zł, a nie 60 zł.

W przypadku spraw spadkowych, podwojeniu uległa na przykład opłata od wniosku o stwierdzenie nabycia spadku, sporządzenie spisu inwentarza lub odebranie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku, która wynosi obecnie 100 zł.

Nowa opłata

Nowością jest opłata stała w kwocie 100 zł, którą pobiera się od wniosku o doręczenie orzeczenia albo zarządzenia z uzasadnieniem (art. 25b ust. 1 ustawy o kosztach sądowych).

W przypadku jednak wniesienia środka zaskarżenia, ww. opłatę zalicza się na poczet opłaty od środka zaskarżenia (art. 25b ust. 2 ustawy o kosztach sądowych). Warto również w tym miejscu przypomnieć, że taki rodzaj opłaty przewidywała obowiązująca do 2006 r. ustawa z dnia 13 czerwca 1967 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, ponadto opłata taka funkcjonuje w postępowaniu przed sądami administracyjnymi.

Zawezwanie do próby ugodowej

Znacznie wzrosła opłata od wniosku o zawezwanie do próby ugodowej. Wnioski takie dotychczas podlegały opłacie w wysokości 40 zł, za wyjątkiem wniosków o wartości przedmiotu sprawy powyżej 10.000 zł, dla których opłata wynosiła 300 zł. Obecnie wniosek o zawezwanie do próby ugodowej będzie podlegał opłacie wynoszącej 1/5 opłaty od wniosku albo pozwu dla danego roszczenia (art. 19 ust. 3 pkt 3 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych).

Inne zmiany

Ustawodawca wprowadził ponadto nowy przepis art. 25a ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, zgodnie z treścią którego opłatę od pisma zawierającego oświadczenie o rozszerzeniu powództwa lub jego zmianie w sposób powodujący wzrost wartości przedmiotu sporu pobiera się w wysokości różnicy między opłatą należną od powództwa rozszerzonego lub zmienionego a opłatą należną sprzed rozszerzenia lub zmiany powództwa, nie niższej jednak niż 30 złotych. Dotychczas, w przypadku rozszerzenia powództwa, nie zachodziła konieczność uiszczania opłaty, sąd mógł tą kwestię rozliczyć przy wydawaniu wyroku.

Zmianie uległa wysokość opłaty kancelaryjnej (wniosek o wydanie odpisu orzeczenia ze stwierdzeniem prawomocności, odpisów z akt sprawy) i wynosi obecnie 20 zł za każde rozpoczęte 10 stron wydanego dokumentu (art. 77 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych). Nie pobiera się natomiast opłaty od pierwszego wniosku o wydanie na podstawie akt odpisu orzeczenia kończącego postępowanie z klauzulą wykonalności, złożonego przez stronę, która wszczęła postępowanie (art. 77a ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych).

Korzystne zmiany

Mimo ogólnego podwyższenia opłat sądowych, co najmniej dwa wprowadzone przepisy należy ocenić pozytywnie.

Pierwszy przypadek dotyczy powództwa o uzgodnienie stanu prawnego ujawnionego w treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym. Dotychczas opłatę od takiego pozwu należało liczyć na zasadach ogólnych. Jeżeli więc nieruchomość miała wartość 300.000 zł, to opłata od pozwu wynosiła 15.000 zł. Wprowadzony przepis art. 13c pkt 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych stanowi zaś, że w sprawach o usunięcie niezgodności treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym, przy wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia wynoszącej ponad 40.000 zł pobiera się opłatę stałą w kwocie 2.000 zł. Jest to bardzo istotna zmiana i niewątpliwie ułatwi ona prowadzenie postępowań dotyczących regulacji stanów prawnych nieruchomości.

Natomiast drugi przypadek dotyczy postępowań o roszczenia związane z uchwaleniem planu miejscowego (odszkodowanie, wykup nieruchomości). Wprowadzony art. 13b ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych przewiduje, że w sprawach o roszczenia wynikające z art. 36 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym przy wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia wynoszącej ponad 20.000 zł pobiera się opłatę stałą w kwocie 1.000 zł.

r. pr. Łukasz Papier

Napisz komentarz:

*

Publikacja komentarza wiąże się z przekazaniem danych osobowych (imię, nick, e-mail, numer IP). Podanie tych danych jest dobrowolne, ale bez ich przekazania nie będzie możliwe udzielenie odpowiedzi na komentarz. Na Blogu widoczny będzie wyłącznie podpis oraz data publikacji komentarza. Z klauzulą informacyjną dotyczącą ochrony danych osobowych można zapoznać się w zakładce Polityka prywatności.

© 2019 SP Kancelaria. Wszelkie prawa zastrzeżone. | Realizacja: VIMERSO